معاینه فنی خودرو

معاینه فنی خودرو، انواع متعددی از آلاینده‌ ها بر اثر فعالیت‌ های طبیعی و مصنوعی ناشی از فعالیت‌ های بشر که در زمین انجام می‌ گیرد، وارد اتمسفر می‌ شود؛ بنابراین به طور کلی آلودگی هوا به معنی حضور یک ماده خارجی در هوا است. بر اساس یکی از تعاریف، آلودگی هوا عبارت است از وجود هر نوع آلاینده اعم از جامد، مایع،‌ گاز یا تشعشع پرتوزا و غیرپرتوزا در هوا به تعداد و در مدت زمانی که کیفیت زندگی را برای انسان و دیگر جانداران به خطر اندازد یا به آثار باستانی و اموال خسارت وارد آورد.

معاینه فنی، تست و آزمایشی برای تشخیص سلامت همه جانبه خودرو است. در معاینه فنـی خودرو علاوه بر وضعیت ظاهری و شیشه‌های خودرو، آزمون‌ های آلایندگی، چراغ‌های جلو، سنجش هم‌راستایی چرخ‌ها، کارایی کمک فنرها، کارایی سیستم ترمز، سنجش وضعیت اتصالات فرمان و جلوبندی و بازدید زیربندی انجام می‌شود.

چنانچه خودرو در یک یا چند مرحله از آزمون‌های این مراکز به دلیل نقص فنی رد شود، مالک موظف است برای رفع عیب یا عیوب خودرو به تعمیرگاه‌های معتبر رجوع کند؛ در صورت رفع نواقص فنی پس از مراجعه مجدد برچسب معایـنه فنی خودرو صادر می‌شود. آزمون آلاینده‌ها در بدو ورود خودرو به سالن معاینه فنی، اندازه‌گیری میزان آلاینده‌های حاصل از احتراق پیشرانه را بیان می‌کند.

یکی از مهم‌ ترین بخش‌ های معاینه فنی و تضمین کننده‌ی ایمنی خودرو، کارایی سیستم ترمز خودرو است که در صورت رد شدن در هر یک از آزمون‌های تست ترمز شامل ترمز جلو، عقب، ترمز دستی، به تفکیک چپ و راست، لازم است اشکالات برطرف شود. اصل معاینه فنی و کنترل زیست محیطی به منظور پایش مقدار خروجی اگزوز خودروها و دودکش کارخانجات است تا از رعایت استانداردها و الزامات زیست محیطی اطمینان حاصل شود.

معاینه فنی خودرو چیست؟

همان‌طور که از نام آن مشخص است، معاینه فنی به فرایند بررسی سلامت خودرو از هر نظر گفته می‌شود. کارشناسان مراکز معاینه فنی تمام قطعات و اجزای خودرو و نحوه عملکرد آنها را بررسی می‌کنند و گزارشی مبنی بر سلامت خودرو و کارکرد صحیح آن تهیه کرده و در اختیار راننده قرار می‌دهند.

معاینه فنی، آزمونی برای بررسی ایرادها و مشکلات ظاهری و فنی خودرو است. بخشی از آن مربوط به آزمون فنی خودرو است که برای پیشگیری از تصادف‌های احتمالی انجام می‌شود و بخشی دیگر به تست آلایندگی و کنترل آلودگی هوا ارتباط دارد. مجموع این بررسی‌ها منجر به صدور گواهی معاینه فنی می‌شود که به معنای سلامت فنی و ظاهری خودرو است، بنابراین خودروی مربوطه اجازه‌ی تردد را در شهر خواهد داشت.

انجام معاینه فنی برای خودروهایی که سن آن‌ها بیش از چهار سال باشد، ضروری است. همچنین خودروهای وارداتی که سال تولید آن‌ها به ۲۰۱۶ بر می‌گردد، نیز مشمول این طرح می‌شوند. شهروندان می‌توانند برای گرفتن نوبت به صورت آنلاین یا مراجعه حضوری به مراکز معاینه فنی، اقدام کنند.

دارندگان خودرو باید با داشتن مدارک موردنیاز به این مراکز مراجعه کنند، تا برگه معاینه فنی بگیرند.

شرایط گرفتن معاینه فنی خودرو

طی چند سال اخیر، گرفتن معاینه فنی خودرو برای دارندگان وسایل نقلیه الزامی شده است. با توجه به تأکیدی که پلیس راهنمایی و رانندگی درباره‌ی لزوم گرفتن معاینه فنی برای خودروها بر اساس قانون دارد، تمام خودرو‌های سواری اعم از داخلی و خارجی که سن آن‌ها بیش از ۴ سال باشد، ملزم به گرفتن معاینه فنی هستند. اگر دارندگان خودروهایی که باید معاینه فنی بگیرند، از این کار سرپیچی یا درباره آن کوتاهی کنند، از جانب پلیس راهنمایی و رانندگی اعمال قانون می‌ شوند.

طبق اعلام پلیس راهنمایی و رانندگی، خودرویی که یکی از نواقص زیر را داشته باشد، شرایط دریافت گواهینامه‌‌ی مذکور را ندارد:

• ایراد در چراغ‌ها یا تغییر در حد روشنایی یا رنگ مجاز
• انتشار دود بیش از حد استاندارد
• تغییر نمای ظاهری
• نقص و ایراد فنی
• صداهای اضافی خودرو
• عدم تنظیم چرخ‌ ها

از جمله راهکارهای کاهش آلودگی هوا که در دستور کار پلیس راهور تهران بزرگ قرار گرفته، داشتن معاینه فنی کلیه خودروهایی است که ۴ سال از عمر آن ها می‌گذرد و شهروندان باید طبق این مصوبه به یکی از شعب معاینه فنی خودرو در سطح شهر تهران مراجعه کرده و کارت معاینه فنی خود را دریافت کنند. در نظر داشته باشید که بر اساس قانون و مطابق اعلام پلیس راهور تهران بزرگ، خودروهای فاقد معاینه فنی، روزانه ۵۰ هزار تومان جریمه می‌شوند. برای این که دقیقا بدانید چه کاری باید انجام دهید، تا انتهای متن با پدال همراه باشید.

مدارک مورد نیاز برای گرفتن معاینه فنی

هنگامی‌که خودرو را برای معاینه فنی می‌برید، حتما مدارک لازم برای معاینه فنی را با خودتان همراه داشته باشید. این مدارک عبارت‌اند از:

•       اصل کارت یا سند خودرو
•       فرم تشخیص عیوب ظاهری

مراحل معاینه فنی خودرو

در بدو ورود، ابتدا پلاک خودرو را با دوربین مخصوص می‌خوانند و پس از ثبت اطلاعات، خودرو را پذیرش می‌کنند. پس از قرائت پلاک خودرو توسط دوربین در قسمت پذیرش، کلیه اطلاعات مربوط به خودرو و مالک در سامانه کشوری معاینه فنی ثبت می‌‌شود. پس از این مرحله، معاینه فنی خودرو آغاز می‌‌شود.

این فرایند شامل چند مرحله است:

مرحله اول: بازرسی چشمی

اولین مرحله معاینه فنی خودرو، بازرسی چشمی است که در آن خودرو را از نظر ظاهری بررسی می‌کنند. مواردی که در بازرسی چشمی مورد بررسی قرار می‌گیرند، عبارت است از:

•       آینه‌ها
•       شیشه‌ها
•       برف ‌پاک‌کن
•       سالم بودن بوقِ خودرو
•       داشتن کمربند ایمنی
•       بدنه (که نباید تغییر شکل داشته باشد)
•       میزان پوسیدگی بدنه
•       وضعیت لاستیک‌ها
•       صدای اگزوز
•       دود خروجی از اگزوز
•       متعلقات اضافی بدنه
•       چراغ‌های نور‌پایین و نوربالا
•       چراغ راهنما
•       چراغ عقب (ترمز/ دنده عقب/ خطر/ چراغ پلاک)
•       طلق چراغ‌ های عقب

مرحله دوم: آزمون آلایندگی

در این مرحله با کمک دستگاه مخصوص، میزان آلایندگی گازهای خروجی از اگزوز را اندازه می‌گیرند، که از حد مجاز تعیین‌شده بالاتر نباشد. اگر خودروی شما هوا را بیش‌ازحد آلوده می‌کند، نمی‌توانید معاینه فنی بگیرید. گازهای دی‌اکسیدکربن، مونوکسیدکربن و نظایر آن‌ها جزو آلاینده‌های هوا هستند، که اگر میزان آن‌ها زیاد تشخیص داده شود، برابر با مردود شدن خودروی شما است.

مرحله سوم: آزمون کمک فنرها

در این مرحله، کمک فنرها را با دستگاه مخصوص که نتیجه‌ی آزمون را هم به‌ صورت عددی و هم به‌ شکل گرافیکی ثبت می‌کند، آزمایش می‌کنند. تمام کمک فنرهای عقب و جلو بررسی می‌شود. اگر مشکلی در هر یک از کمک فنرها وجود داشته باشد، احتمال این‌که خودرو در پیچ جاده واژگون شود، وجود دارد. به همین دلیل این آزمون اهمیت زیادی در نتیجه نهایی معاینه فنی خودرو دارد.

مرحله چهارم: آزمون ترمزها

در این مرحله، ترمزها را بررسی می‌کنند، تا حد نهایی شتاب ترمزگیری خودرو را به منظور ارزیابی وضعیت سیستم ترمز محاسبه کنند. علاوه‌بر آن، عملکرد ترمز دستی را هم بررسی خواهند کرد. نو بودن لنت‌ها و استفاده از روغن ترمز مناسب، می‌تواند در به پاس کردن این مرحله کمک‌کننده باشد.

مرحله پنجم: آزمون سیستم تعلیق

در این مرحله، سیستم تعلیق خودرو را با دستگاه تحت فشار قرار می‌دهند، تا عملکرد آن را بررسی کنند. اتصالات و قطعات این سیستم باید محکم باشند؛ در غیر این صورت، خودرو مردود می‌شود.

مرحله ششم: آزمون سلامت چراغ‌ها

در این مرحله چراغ‌های خودرو را بررسی می‌کنند تا ببینند آیا نور با زاویه و شدت مناسب انتشار می‌یابد یا نه. همچنین جهت نوربالا و نورپایین و برد آن (یعنی تا چه مسافتی از مسیر را روشن می‌کنند) را ارزیابی می‌کنند.

مرحله هفتم: هم‌راستایی چرخ‌ها

این مرحله برای اندازه‌گیری میزان انحراف جانبی خودرو به ازای هر ۱۰۰۰ متر است که اگر بیشتر از ۷ متر باشد، خودرو مردود می‌شود. به‌عبارت ساده‌تر، هنگام رانندگی فرمان خودرو را رها کنید؛ اگر جلوبندی و فرمان خودرو تنظیم باشد، خودرو در هر یک کیلومتر نباید بیشتر از ۷ متر انحراف پیدا کند. در این مرحله میزان باز یا بسته بودن دهانه چرخ‌های خودرو را هم بررسی می‌کنند.

مرحله نهم: صدور گواهی

اگر خودرو تمام این مراحل را با موفقیت پشت سر بگذارد، برچسب معاینه فنی و گواهی با اعتبار یک‌ساله صادر می‌شود. در غیر این صورت، معاینه فنی مردود اعلام می‌شود.

معاینه فنی بنزینی

برای اخذ گواهی معاینه فنی بنزینی به یکی از مراکز معتبر ثبت شده در سامانه سیمفا مراجعه کنید. خودروهای بنزینی تنها نیاز به گرفتن معاینه فنی بنزینی دارند، اما نیاز است که مخزن خودروهای دوگانه‌سوز نیز از طریق بازرسی چشمی بررسی شود و در صورتی که مخزن بازرسی شده نیاز به تست هیدرواستاتیک داشته باشد، گرفتن گواهی آزمون هیدرواستاتیک هم الزامی می‌شود.

خودروهایی که برای مخازن خود گواهی هیدرواستاتیک گرفته‌اند، مجددا باید به مرکز بازرسی چشمی مراجعه کرده و گواهی بازرسی چشمی را دریافت کرده و در نهایت به مرکز معاینه فنی بنزینی مراجعه کنند.

هزینه معاینه فنی خودرو

هیات وزیران به پیشنهاد مشترک وزارتخانه‌های کشور و راه و شهرسازی، نرخ جدید خدمات صدور گواهی معاینه فنی خودرو مخصوص وسایل نقلیه سبک و سنگین را مشخص کرد. هزینه معاینه فنی انواع وسیله نقلیه در سال ۱۴۰۰ به‌شرح زیر اعلام شده است:

برای خودروهای دوگانه‌سوز، جمع هزینه‌ها برابر است با هزینه‌ی معاینه به اضافه‌ی هزینه‌ی بازرسی چشمی قطعات گازسوز به اضافه‌ی هزینه‌ی بازرسی مخزن بدون بازکردن آن که به صورت زیر می‌شود:

برای خودروهای سبک

۳۷هزار تومان + ۱۰هزار تومان برای بازرسی چشمی + ۱۲هزار تومان برای بازرسی مخزن (بدون باز کردن)= ۵۹هزار تومان

۵۷هزار تومان + ۱۰هزار تومان برای بازرسی چشمی + ۱۲هزار تومان برای بازرسی مخزن (بدون باز کردن) = ۷۹هزار تومان

نکته: در صورت مردود شدن در تست معاینه فنی، حداکثر ۱۵ روز فرصت دارید تا ایراد خودرو را برطرف کرده و دوباره به همان مرکز معاینه فنی خودرو مراجعه کنید. ناگفته نماند، بعد از انقضای ۱۵ روز پس از مراجعه اول، مراجعه بعدی به عنوان اولین مراجعه محسوب می‌شود.

مردودی معاینه فنی خودرو چیست؟

در صورت تایید نشدن ایمنی خودرو، نواقص در یک برگه ذکر شده و خودرو مردود می‌شود. سپس راننده ۱۵ روز فرصت دارد، نواقص را برطرف کرده و جهت بررسی مجدد خودرو، به همان مرکز مراجعه کند.

دلایل اصلی مردودی خودروها در معاینه فنی

اگر خودرو در هریک از مراحل یادشده در بالا (اعم از چشمی و فنی) مشکلی داشته باشد، مردود می‌ شود. مشکل‌ ترین مراحل معاینه فنی خودرو که سبب مردود شدن آن ها می‌ شود، عبارتند از:

•       آزمون آلایندگی
•       وضعیت ظاهری
•       ترمزها
•       کمک فنر
•       آزمون هم‌راستایی چرخ‌ها

در حالی که خودرو مردود شود، برگه معاینه فنی به آن تعلق نمی‌ گیرد. در چنین شرایطی ۱۵ روز به شما فرصت می‌دهند تا چک‌لیستی را که در برگه نتایج درج شده است، برطرف کرده و دوباره به همان مرکز معاینه فنی خودرو مراجعه کنید.

اگر خودرو تمام مراحل را به سلامت طی کند، برگه معاینه فنی خودرو را به شما می‌دهند که همیشه باید همراه داشته باشید. همچنین برچسب معاینه فنی هم روی خودرو نصب می‌شود. اعتبار این گواهی ۱ سال است.

چگونه معاینه فنی مردودی را پاس کنیم؟

عوامل متعددی همچون خرابی کمک فنرها، ایرادهای ترمز، وضعیت ظاهری (شکستگی و خرابی آیینه‌ ها و …)، در مردودی معاینه فنی خودرو موثر است. بنابراین برای عبور از این مرحله، راننده باید به برطرف کردن عیوب یادشده اقدام کند.

جریمه نداشتن معاینه فنی

براساس قانون معاینه فنی، محدوده اجباری برای داشتن معاینه فنی تمام شهر است. تمام خودرو های سواری (داخلی و خارجی) که سن آنها بیش از ۴ سال است به معاینه فنی نیاز دارند. براساس قانون راهنمایی و رانندگی، اگر خودروهای مشمول در سال ۱۴۰۰ معاینه فنی نداشته باشند، روزی ۵۰ هزار تومان جریمه می‌شوند. بر اساس قانون و مطابق اعلام پلیس راهور تهران بزرگ، میزان این جریمه بعد از یک ماه تردد به ۱٫۵ میلیون تومان می‌رسد.

تمدید معاینه فنی خودرو

هم‌اکنون تمامی مراکز معاینه فنی باز بوده و آماده‌ ی خدمت‌رسانی به هموطنان هستند. با اوج‌گیری شیوع کرونا در شهرهای مختلف کشور در اردیبهشت ماه ۱۴۰۰، مراکز تعویض پلاک به طور موقت تعطیل شدند، اما مراکز معاینه فنی همچنان در حال خدمت هستند و تعطیل نشده‌اند. مراکز معاینه فنی هم‌اکنون از ساعت ۷:۳۰ صبح تا ۴ بعدازظهر فعال هستند.

در شرایط کرونا که اغلب افراد ترجیح می‌دهند از خودرو شخصی به جای وسایل نقلیه عمومی استفاده کنند، داشتن معاینه فنـی خودرو یکی از شروط تردد است.زیرا در صورت نداشتن معاینه فنی و تردد در سطح شهر، به ازای هر روز مبلغ ۵۰ هزار تومان جریمه رانندگی برای فرد خاطی ثبت می‌شود.

اگر در سایت تهران من ثبت‌نام کرده‌اید، می‌ توانید به پنل کاربری وارد شوید و در آن‌ جا با انتخاب گزینه نوبت‌دهی معاینه فنی خودرو، به گرفتن نوبت اقدام کنید. پس از انتخاب روز و ساعت و محل موردنظر، هزینه‌ی معایـنه فنی خودرو را از کیف پول پرداخت کنید تا نوبت معاینه فنی برای شما ثبت شود.

روزانه خودروهای زیادی به دلیل نداشتن گواهی معاینه فنی جریمه شده یا موجب تصادفات ناگواری می‌ شوند؛ به همین دلیل مراجعه به مراکز معاینه فنی و صدور گواهی که حاکی از سلامت خودرو است، اهمیت زیادی دارد.

نوبت‌دهی معاینه فنی خودرو

متأسفانه فرایند معاینه فنی خودرو، کاری زمان‌بر است و به‌همین‌دلیل مراکز معاینه فنی شلوغ و پرازدحام هستند. با توجه به شیوع ویروس کرونا و لزوم فاصله‌گذاری اجتماعی، امکان نوبت‌دهی آنلاین معاینه فنی در تهران و تعداد محدودی از شهرهای بزرگ از جمله اصفهان، مشهد و تبریز فراهم شده است تا از ایجاد صف‌ های طولانی در این مراکز جلوگیری به عمل آید.